Chiến tranh vi mạch: Một bài học từ “Chiến tranh chip”
Ngày cập nhật: 2024-05-24
Lượt đọc: 2216
Số chữ: 1273
Thể loại: Ghi chú đọc sách
Tìm kiếm
Tuần trước, tôi nhận ra rằng nhiều lãnh đạo trong công ty đều có cùng một cuốn sách trên bàn làm việc — đó là “Chiến tranh chip”. Trong bối cảnh tâm trạng không được ổn định và cảm thấy cần tìm đến một cuốn sách hay để xả stress, tôi đã quyết định thử đọc quyển này qua ứng dụng WeChat Books. Theo lời đồng nghiệp, đây là một cuốn sách nói về lịch sử phát triển của vi mạch – được ví như bản Tam Quốc diễn nghĩa của thế giới chip.
Trong hai ngày cuối tuần, khi tham gia hội thao hoặc ngồi chờ khám sức khỏe, tôi đã dành thời gian đọc xong cuốn sách này. Tôi phải thừa nhận rằng nó thực sự rất hấp dẫn. Không chỉ thú vị mà còn mang lại cho tôi rất nhiều kiến thức về vi mạch – vốn là lĩnh vực khá xa lạ với người mới như tôi. Đây quả là một tác phẩm khoa học phổ thông tuyệt vời.
Trong chiến tranh Việt Nam, gần 90% các quả bom của quân đội Mỹ không trúng mục tiêu. Điều này khiến họ bắt đầu phát triển tên lửa tự dẫn đường bằng cảm biến laser kết hợp với vi mạch. Đến chiến tranh Vùng Vịnh, nhờ tên lửa dẫn đường chính xác, hệ thống liên lạc của Iraq đã bị phá hủy nhanh chóng, khiến Liên Xô lúc bấy giờ cũng phải thừa nhận sự tụt hậu toàn diện trong ngành quốc phòng. Như tác giả viết:
“Vi mạch chính là dầu mỏ của thế kỷ 21.”
Từ quân sự sang dân dụng
Dù ban đầu, vi mạch được sinh ra do nhu cầu đặt hàng của quân đội, nhưng các công ty sản xuất lại không muốn lệ thuộc vào họ. Bởi vì họ lo ngại rằng hướng nghiên cứu sẽ bị những người không hiểu chuyên môn chi phối. Vì vậy, các công ty thường tập trung phát triển thị trường dân dụng.
Càng đơn giản càng đáng tin cậy
Hệ thống điều khiển vũ khí càng đơn giản thì càng dễ vận hành và an toàn hơn. Vi mạch cung cấp một giải pháp đáng tin cậy hơn nhiều so với transistor cổ điển.
Kỹ năng quản lý hài hước
Cuốn sách cũng không thiếu những đoạn văn vui vẻ và đầy tính nhân văn. Chẳng hạn, dưới đây là lời đánh giá của một nhân viên đối với kỹ năng quản lý của CEO Intel:
“Kỹ năng quản lý của ông ấy là ‘bắt ai đó và dùng búa đập mạnh vào đầu’.”
Ba loại vi mạch chính
Đây là lần đầu tiên tôi biết đến cách phân loại vi mạch như sau:
- Vi mạch logic – là bộ xử lý trong điện thoại, máy tính và máy chủ.
- Vi mạch nhớ (storage) – bao gồm RAM và NAND dùng trong SSD, USB…
- Loại thứ ba đa dạng hơn, bao gồm cả vi mạch cảm biến chuyển đổi tín hiệu âm thanh và hình ảnh thành dữ liệu số, vi mạch tần số vô tuyến dùng trong mạng di động, và vi mạch quản lý nguồn điện…
Vai trò then chốt của Đài Loan
Đài Loan sản xuất 11% lượng chip nhớ toàn cầu, quan trọng hơn, nơi đây chế tạo tới 37% vi mạch logic thế giới.
Công ty TSMC đóng vai trò là nhà sản xuất chính, ví dụ như các thiết kế chip của Mỹ sẽ được đưa vào dây chuyền sản xuất tại đây. Nhờ đó, Mỹ chỉ cần giữ vững khả năng thiết kế chip cao cấp, mà không cần đầu tư quá nhiều vào chi phí sản xuất.
Tại sao Huawei lại trở thành mục tiêu của Mỹ?
Nói ngắn gọn, bởi vì Huawei đã thiết kế độc lập con chip Kirin dùng trong điện thoại của mình. Bộ xử lý di động đại diện cho vi mạch logic cao cấp – lĩnh vực lợi nhuận khổng lồ. Việc một công ty Trung Quốc có thể cạnh tranh ở đây khiến Mỹ cảm thấy mối đe dọa rõ rệt.
Tuy nhiên, “thiết kế độc lập” ở đây chưa thực sự hoàn chỉnh:
- Thiết kế là do Huawei thực hiện.
- Nhưng phần mềm thiết kế vẫn phụ thuộc vào Mỹ.
- Sản xuất lại do TSMC đảm nhận, và máy khắc quang tử lại đến từ Hà Lan (ASML).
Chính vì vậy, họ dễ bị áp đặt lệnh cấm và trừng phạt. Dù cá nhân tôi không mấy ưa thích văn hóa doanh nghiệp của Huawei, phong cách nói chuyện to tiếng, hay thậm chí là việc sửa đổi mã nguồn Android một cách kỳ quặc, nhưng tôi vẫn phải thừa nhận rằng họ đã đạt được bước tiến lớn trong lĩnh vực viễn thông và điện thoại – những nền tảng quan trọng cho an ninh quốc gia.
Chip chung và chip tùy chỉnh
Chúng ta đang chứng kiến sự suy giảm của “máy tính tổng quát”. Tương lai của tính toán sẽ được chia thành hai luồng: các ứng dụng “nhanh” sử dụng chip tùy chỉnh hiệu suất cao, và các ứng dụng “chậm” dựa trên chip chung, trong đó sự phát triển của chip chung sẽ chậm lại.
Theo tôi hiểu, ví dụ như máy giặt hay nồi cơm điện, chúng không cần chạy hệ điều hành phức tạp như Linux hay Android. Chỉ cần một con chip nhỏ được thiết kế riêng là đủ. Đặc biệt, khi sản xuất hàng loạt, chi phí sẽ thấp hơn rất nhiều. Tuy nhiên, nếu sản lượng ít, thì việc dùng chip chung lại rẻ hơn.
Vấn đề phiên bản tiếng Trung đơn giản
Phần cuối sách nói về sự phát triển của ngành bán dẫn Trung Quốc. Tuy nhiên, tôi nghi ngờ rằng phiên bản tiếng Trung đơn giản đã bị cắt xén hoặc chỉnh sửa nội dung. Những đoạn viết về Trung Quốc có phần khác biệt so với phong cách của tác giả gốc – có thể do dịch giả thêm vào quan điểm cá nhân.
Tôi đã kiểm tra các bình luận trên Douban và quả thật, nhiều người khuyến khích nên đọc bản tiếng Anh hoặc bản tiếng Trung truyền thống để có cái nhìn toàn diện và khách quan hơn.
Bài viết này không chỉ giúp tôi mở rộng hiểu biết về vi mạch mà còn mang lại góc nhìn sâu sắc về cách công nghệ ảnh hưởng đến chính trị và kinh tế toàn cầu. Nếu bạn đang tìm một cuốn sách vừa hấp dẫn, vừa giàu thông tin, “Chiến tranh chip” chắc chắn là lựa chọn không tồi.